zaterdag 11 oktober 2014

Onderkoeling of hypothermie


Voor kajakkers begint nu de minder aangename helft van het jaar. Regen, wind en koude maken het niet altijd eenvoudig om veilig op het water te gaan. Nochtans moet veiligheid altijd primeren. 

Als je tijdens de herfst of de winter wil peddelen moet je rekening houden met mogelijke onderkoeling wanneer je "schip" kapseist en jij in het water terechtkomt. Er zo vlug mogelijk weer uit en droge kleren aan is dan de boodschap.

Vaak onderschat men de tijd waarin je lichaam in koud water onderkoeld geraakt.  Onderkoeling wil zeggen dat je normale lichaamstemperatuur van circa 37°C tot onder de 35°C of nog lager daalt. Vanaf 32°C verzeil je in een kritieke situatie. Bij het afkoelen vertraagt je hartslag en adem je trager. Voor zover je het bewustzijn niet verliest of je hart het niet opgeeft, worden fysieke inspanningen zoals zwemmen of klimmen heel moeilijk of onmogelijk.

Belangrijk is om rekening te houden met de watertemperatuur, maar ook met de windsnelheid. In water van bijvoorbeeld 5°C kan je willicht 30 tot 50 minuten overleven. In water van 0°C wordt dat slechts 9 tot 12 minuten.

De volgende lijst geeft je een idee van de overlevingstijd in koud water. Het blijft een oppervlakkige indicatie omdat de afkoelingstijd ook te maken heeft met factoren zoals je fysieke fitheid, je gewicht (vetlaag), je leeftijd, het soort kleding dat je draagt, enz.

·         Bij 0° C van het water is de overlevingstijd ongeveer 9 tot 12 minuten
·         Bij 5° C is de overlevingstijd ongeveer 30 tot 50 minuten.
·         Bij 10° C is de overlevingstijd ongeveer 1 tot 1.30 uur.
·         Bij 15° C is de overlevingstijd ongeveer 5 tot 6 uur.
·         Bij 20° C is de overlevingstijd ongeveer 25 tot 30 uur.
·         Bij 25° C is de overlevingstijd ongeveer enkele dagen.

Maar... Als je de techniek beheerst om "kleddernat" vlug terug in je kajak te klimmen of naar de oever zwemt en daar wat uitrust, word je op dat moment de prooi van de wind. Je zal de werkelijke buitentemperatuur ervaren als veel kouder dan wat de thermometer aangeeft. Hoe harder de wind waait hoe meer je zal blijven afkoelen. Stel dat de buitentemperatuur 8°C is bij een windsnelheid van 10 meter/seconde, dan zal jij dat in je kajak of aan de kant aanvoelen alsof het -3°C vriest. Dat noemt men de gevoelstemperatuur.

Wat is nu het juiste besluit?
Jij moet beslissen of je bij koud weer wil kajakken. Overdenk daarbij dat iedere kajakker - de ene al vaker dan de andere - in het water terechtkomt. Kies dus je locatie heel zorgvuldig en let erop dat je niet te ver van de oever wegvaart zodat je bij kapseizen vlug aan wal kan komen om droge kleren aan te trekken. 

Kleed je warm.
Goed thermisch ondergoed als eerste laag met daarboven ademende bovenlagen zijn zeer belangrijk tijdens de koude maanden (drie laagjes zijn beter dan één dikke) en draag eventueel een "droogpak" (dry suit) zoals onder andere te koop in het Kajakcenter in Wachtebeke waar je met al je vragen terechtkan.


Een droogpak (de naam zegt het) houdt je warm terwijl het je bij kapseizen ook droog houdt omdat het waterdicht is.

En...  ga vanzelfsprekend nooit kajakken zonder zwemvest aan.
Meer lezen over hypothermie?

en ook

Foto's bij dit artikel:
Palm Aleutian Gear for Paddlers.

3 opmerkingen:

  1. Een droogpak is mooi zolang het niet lekt en de ritsen dicht zitten. Helaas gaat het te vaak fout .

    BeantwoordenVerwijderen
  2. hypothermie is voor de watersporter uiteraard van belang. Maar het eerste dat de kajakker die omgaat zal ervaren is de "koude schok" en dat blijkt de oorzaak te zijn van de meeste dodelijke kajak ongevallen. De "koude schok" ervaring begint zo ongeveer vanaf 10°C onder de lichaamstemperatuur. De ernst van de schok neemt toe naarmate de temperatuur lager is met rond de 15°C watertemperatuur zo ongeveer de "rode zone". Daar is niet veel discusie over maar het probleem is dat de ernst van de schok voor iereeen anders is. Iemand die aan "koud water " training doet (heel nuttig met positieve nawerking vele maanden nadat men er mee gestopt is) is niet te vergelijken met iemand die dat niet doet (zoals ik) of wat meer risico loopt door ouderdom of andere risico factoren. https://www.safetyboat.nl/nieuws/cold-shock-waarom-zelfs-de-beste-zwemmers-verdrinken-in-koud-water

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Dank voor je interessante reactie. Ik maak er een apart artikel over.

      Verwijderen